Bagaluk Tiru baluk,Basilek co kilek,Mamancak nan rancak !!!. (Pandeka Mihar)  

 

Karih Lenggo Geni

Disusun jari sabaleh jo kapalo….

Takaba Dilangik Tabarito di Bumi

Tabatiak di TV Austria Januari 2012

Sambah tuo di lewakanmari minum sambia mambukak tambo

 

Kalau dek pandang sapinteh lalu
Banyak pahamnyo taguliciak
Pandai tak rago baguru
Salam tak sampai kakasiak

Sadangkan baguru kapalang aja
Lai bak bungo kambang tak jadi
Kok kunun dapek dek mandanga
Tidak didalam dihalusirumah adaik nak rang minang

Karuak kok tak sahabih gauang
Mahawai tak sahabih raso
Banyak pahamnyo nan tak langsuang
Batuka dari mukasuiknyo

Sabab karano dek baitu
Timbualah niaik cinto hati
Nak marunuik tambo nan dahulu
Sajarah adat nan usali

ambo nan indak cadiak pandai
Hanyo manjawek dari guru
Pituah guru dipaberai
Nan jadi paham jo ulemu

Sangajo guno diuraikan
Kahadapan sidang nan basamo
Untuak nak samo dipikiakan
Nak samo dirunuik tujuannyo

 

Baburu ka padang data

Dapek lah ruso balang kaki

Marangah di rimbo kamangPuti kaisar Mihara

Kok baguru kapalang aja

Di silau guru, gurulah lah pai

Di cari buku, buku lah hilang

 

Banda urang denai bandakan

Padi barapak ditangah koto

Kaba urang denai kabakan

Kok baduto denai ndak sato

 

 

Cupak jo gantang alah tatagak

Tarusan dari banda kiliang

Mahilia katangah koto

Mauh dimintak ka niniak mamak

Sarato dunsanak sakuliliang

Karano denai mambukak mamang jo tambo

 

 

Niniak mamak rang Minang

Tahu di hereng jo nan gendeang

Tahu diraso jo pareso

Tahu jo kilek jo nan bayang

Tahu alamaik kato sampai

 

 

 

Alun bakilek  lah bakalam

Bulan lah sangkok tigo puluah

Balun di caliak lah dimakan

Rasolah tibo dalam tubuah

Takilek ikan di aia        

Ikan takilek jalo tibo

 Tantu jantan batinonyo

Raso raso dibaliak awan

Liau diateh itu pulo  

 

 

Ukua  jo jangko kok tak tarang

Susunan niniak muyang kito

Nan manantukan barih jo balabeh

Sarato cupak nan jo gantang

Dek rancak kilek loyang datang

Intan disangko kilek kaco

Jalan dialiah dek rang lalu

Cupak dipapek rang mangaleh

Adaik dialiah dek rang datang

 

Dek rancak rupo tajam mato pangkua

Tanah bato manjadi data

Padang diambiak ka panetek

Dek rancak dendang tukang gandua

Ndak tahu barang lah batuka

Gadang dituka rang jo nan ketek  

 

 

Bakarih si katimuno

Patah lai basimpai alun

Ratak sabuah jadi tuah

Jikok dibukak pusako lamo

Dibangkik tareh nan tarandam

Lah banyak ragi nan barubah

 

Tak ado gadiang nan tak ratak

Tak ado tupai nan tak gawa

Manusia basifat kilaf

Nan qadim hanyo sifat Tuhan

 

Satinggi tinggi malantiang

Mambubuang ka awang-awang

Baliaknyo katanah juo

Sahabih dahan jo rantiang

Dikubak dikulik batang

Tareh panguba baru nyato

 

Jalan mandata ingek tataruang     

jalan manurun ta antak-antak,

jalan mandaki sasak angok

jalan malereang kok tagalincia.

 kalaluang tabangsanjo

Badeta hitam,babaju hitam, sarawa endong pakaian silek

Badeta panjang bakaruik, bayangan isi dalam kulik,

panjang tak dapek kito ukua, leba tak dapek dibidai.

Salilik lingkaran kaniang, ikek santuang jo kapalo,

tiok katuak baundang-undang, tiok liku aka manjala,

dalam budi marangkak, tumbuak dek paham tiok lipek,

lebanyo pandindiang kampuang, panjangnyo pandukuang anak kamanakan,

hamparan dirumah tanggo, paraok gonjong nan ampek,

dihalaman manjadi payuang panji, hari paneh tampek balinduang,

hari hujan bakeh bataduah, dek nan salingkuang cupak adat,

nan sapayuang sapatagak, jo nan dibawah payuang,dilingkuang cupak,

manjala masuak nagari, adaik warih mandirikan.

Babaju hitam taluak balango, bahati putiah barasiah,

hitam tahan tapo, putiah tahan sasah,

disasah baabih aia, dikikih baabih basi.

Basirawa galembong tapak itiak, kapanuruik alua nan luruih,

kapanampuah jalan nan pasa, kadalam koroang dengan kampuang,

sampai ka koto jo nagari, langkah salasai baukuran,

martabat nan anam mambatehi, murah jo maha ditampeknjo.

Nan capek kaki ringan tangan, alun disuruah njo lah pai,

alun diimbau  nyo lah datang, nan bahati suci bamuko janiah,

nan bamato jalang talingo nyariang, mamakai usuah jo pareso,

tahu disumbang jo nan salah, parik paga dindiang nan kokoh,

maampang lalu kasubarang, mandindiang sampai kalangik,

manjago cabuah kok njo tumbuah, sibaka maliang jo cilok,

manjago barih kok talampau

Manjago cabuah kok tumbuah, mamaliharo sia jo nan baka,

manjago cakak jo kalahi, mamaliharo sumbang jo salah                          

Kain saruang tanun silungkang, sabidang diateh lutuik,

hiduik jo mati alamaiknyo, ado batampek kaduonyo,

luruih dalam tak buliah senteang, patuik senteang tak buliah dalam,

karajo hati kasamonyo, mungkin jo patuik baukuran,

tanah nyo merah bacoklat, tando barani karano bana,

ulemu bak bintang bataburan, basumarak katangah koto,

mancayo masuak nagari.


Ingek dirunciang kamancucuak,
sarato rantiang kamanyangkuik,
dahan kamaimpok

Kok duduk marauik ranjau, kok tagak maukua jarak,

semba kasampiang laluaso, jambau kamuko lakeh sampai,

kabalakang mudah manjawek, kok nak tagak tibo salompek,

kok nak suruik salangkah lapeh, caliak jo pandang baalamaik,

garak jo garik batujuan, kato boneh kadikatokan,

garak sipadiah nan digarakkan.

Ingek-ingek sabalun kanai,
malantai sabalun lapuak,
jarek sarupo jo jarami,
musang babulu ayam.

 

 

Pihak kapado Sasaran PMG=SENTAK , nan kaciak mudo matah,

bonehnyo dibaok lamak, tingginyo dibaok ruweh,

bak rabuang jolong mambacuik, bak umua bilangan hari,

baruweh satampuak alun, gadang disiram ambun malam,

batang gampa sambilu indak, urek alun mancakam tanah,

pucuak alun madapek angin, iduik diruang rumpun batuang,

antah pabilo kabasaga,

                            

Tapi..........................,                                  

untuang kok elok palangkahan,

dek masin lidah matoari,

dek dingin tangan Pandeka atau gurunyo

talakik rabuang jadi batuang,nyo baurek bagumpa gadang,

nyo babatang baruweh ruweh,badaun rimbun jo rancak,

tabiang diagak jan nyo runtuah, lurah mamuji kalinduangan,

bukik diateh ndak taseso.

Nyampang talakik tinggi isuak, batang nyo runduak kabawah,

pucuknyo kulai kabumi,manyilau tanah manggadangkan....................,

badarun pintak kalangik, mamohon kapado tuhan,

andaknyo: PMG=SENTAK , bak ambalau lakek kahulu,

bak pisau diasah tajam, bak karih lenggo geni,

basimpai jo kasiah sayang, bahulu jo kabanaran,

barakek kato saiyo, sanyawa tak carai tangga,

bapisah urang jo manusia, sinan katangga kaduo nyo,

itulah pintak pinto kito......................

lah masak padi rang singkarak

masak nyo batangkai tangkai

satangkai jarang nan mudo

kabek sabalik buhua Sentak

jarang lah urang ka maungkai

tibo rang punyo rarak sajo

Raso aia ka pamatang, raso minyak kakuali,

nan bakabek rasan tali nan babungkuih rasan daun, 

cadiak dikampuang, kampuang patahankan,

cadiak suku suku patahankan,

cadiak nagari nagari patahankan,

cadiak bangso bangso patahankan.

tarapuang samo anyuik, tarandam samo basah,

parang pusako samo dilipek, parang samun samo diadoki.

kok dianjak urang batu pasupadan, dirubah urang kato pusako,

dirubah kato nan bana, nan condong diariah urang,

nan lamah dititih urang, dijajah urang tumpah darah,

busuangkan dado ang buyuang, tagakkan kapalo gau gadih.

caliakkan tando anak rang Minang, jan cameh darah taserak,

usah takuik nyawo malayang, basilang dalam parang,

sabalun aja bapantang mati, baribu sabab mandatang,

namun mati hanyo sakali.


Kalau indak mati karano padang,
karano nan lain kamati juo,
baribu sabab mandatang,
namun mati sakali sajo.

kalau japuik indak tabaok, dadak mananti ditampuruang,

dicabiak kapan ditangah rumah.

Tabujua lalu tabilantang patah

Ka hilia jalan ka Padang,
ka mudiak jalan ka Ulakan,
musuah indak dihadang,
basuo pantang di ilakkan.

Langkah tigo di sunggai Patai,
ampek jo langkah dilangkahkan,
simbua jo patah silek Lintau,
sarato kalatiak paweh.

Langkah ampek jo ganjua suruik,
gajah badoroang jo silek rimau,
siku sipak tampa tarajang.

Pitih sasuku

Bareh sasukek

Antakan siku

Lewakan cuek

 

Ado pun galuik jo silek  niniak muyang kito

co iko carito mamang jo tambo:

pado Sutan Maharajo Dirajo taruih balaie ka Pulau Andaleh 

dikawani Syekh Shole nan bagala Cateri Bilang Pandai

 urang nan cadiak candokio lagi arih bijaksano

 nan barasa dari hulu sungai Masie, 

dipajalanan singgah pulo  ditanah Parsi, Hindia jo Himalaya, 

Campo jo Siam, mandapek kawan 

lalu diangkek jadi kapalo dubalang, 

nan bagala Harimau Campo, Kambiang Hutan, Kuciang Siam 

sarato parewa nan bagala Anjiang Mualim, 

adopun Cateri bilangpandai, pandai manarah manalakang 

mahia manjarum manjarumek, santiang mamati jo aie liua

pandai manyisia dalam aie, tapek manembak di nan kalam,                  

kalam kapiek gilo buto, basilang sajo palurunyo 

lah kanai sajo disasarannyo,pandai mambuek sambang loji 

pakai pasak datang dari dalam, alun diraiah lah tabukak,

lah tibo sajo dijangkonyo,

baitu pulo Siharimau Campo, urang bagak dari India, 

badan babulu kasadonyo, urang takuik malawannyo 

makan tangannyo bak cando guruah, capek kakinyo bak cando patuih

tibo digunuang gunuang runtuah, tibo dibatu batu pacah,

pandai manyambuik jo manangkok bisa mangipeh jo malapeh

pandai basilek jo balabek jikok malompek bak cando kilek, 

kok disabuik tantang Sikambiang Hutan

batanduak dikapalo pandai balari ditangah rimbo

tau di padang nan baliku tantu jo tanjuang nan babalik

tau jo lurah nan babatu tau jo aka nan kamambalik, 

babanak ka ampu kaki, barajo di hati basutan di mato 

kareh hati ndak tanguang, kok pakaro hetong di balakang, 

dikajipulo tantang Sikuciang Siam, kok manyuruak dihilalang salai,

maambiak indak kahilangan, bantuak bak singo lalok,

santiang manipu jo manepong, kok malangkah indak balasia,

malompek indak babuni, kunun lidahnyo indak baense,

muluik manih bak tangguli kok manggauik indak mangasan, 

lah padiah sajo mangko ka tau, 

baitu pulo tantang Sianjiang Mualim, Parewa nan datang dari Himalaya,

mato sirah bak cando sago, gigi gadang tajam babiso pulo,

angok nyo tahan larinyo kancang, pandai maintai di nan tarang 

pandai mahangok dalam bancah, sabalun sampai pantang manyarah,

pandai manikam jajak tingga, jajak ditikam mati juo,

bahiduang tajam bak sambilu, bia kampuang lah papaga, 

inyolah dulu sampai didalam.

Tapi dek pandai sarato bijak niniak moyang kito

di ajalah urang nan barampek ko jo kato nan ampek

baradaik batanun budi

Saukua mako manjadi,
sasuai mako takanak,
jo kok pandai bamain budi,
urang jauh jadi dunsanak.

Talangkang carano kaco,
badarai carano kendi,
sipuluik samo rang randangkan,
bacanggang karano baso,
bacarai karano budi,
itu nan samo rang pantangkan.

Dek ribuik rabahlah padi,
dicupak nak urang canduang,
iduik kok tak babudi,
duduak tagak kamari tangguang

Pulai batingkek naiak,
maninggakan ruweh jo buku,
mati rimau maninggakan balang,
mati gajah maninggakan gadiang,
mati manusia maninggakan jaso.

Nan kuriak iolah kundi,
nan merah iolah sago,
nan baiak iolah budi,
nan endah iolah baso

Diturunkan jo ditarangkan dek niniak muyang kito bahaso Alam takambang jadi guru                                                        

saroman kayu gadang ditangah padang, tinggi tampak jauah, dakek jolong basuo, ijan condong kumari rabah, ijan saroman batunggak batang jilatang, ijan saroman babandua batang bayam, ijan saroman batubuah puluik-puluik, ijan saroman bagandang saliguri,....................    

Cari bukik paninjauan,
jarah nan nyato bapaninjau,
maliang nan nyato bapangiriak.

Habih sanjato tajam,
hilang sanjato lahia,
sanjato bathin digunokan.

Sahari sahalai banang, lamo – lamo manjadi sahalai kain.

Sakabek bak siriah, sarumpun bak sarai

 

basilek kami di Wina, kumpulan anak urang didunia, adaik nan indak panah lupo, lingkuang marapi jo singalang, kok tacinto mamak isuak

kalaluang tabang pagi                            

di : Wurmsergasse  43/1-2

A-1150 Vienna - Austria.   Europa. disiko lah bana Sasaran kito

nan manulih : Puti Kaisar Mihara